Eindelijk is het dan zover: Iced Earth heeft met Plagues of Babylon het tweede album uitgebracht waarop nieuwe zanger Stu Block te horen is. De verwachtingen waren bij velen hoog gespannen. Na een aantal mindere albums waarop Iced Earth duidelijk naar zichzelf aan het zoeken was, wat zelfs een korte terugkeer van zanger Matt Barlow niet kon veranderen, was er met Dystopia eindelijk licht aan het einde van de tunnel gekomen. Stu Block werd door velen positief ontvangen, gitarist en stichtend lid Jon Schaffer leek een moeilijke periode achter zich gelaten te hebben, en Iced Earth vertrok voor de langste tour ooit, inclusief  opname van de dvd Live in Ancient Kourion. Wie Iced Earth live bezig zag, kon ook een band zien die zich uitstekend amuseerde op het podium. Nu de omstandigheden eindelijk eens goed leken, was het dan ook de vraag ofIced Earth er zou in slagen om Dystopia nog te evenaren of zelfs overtreffen.

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: volgens mij is Iced Earth hier zeker in geslaagd. Dat zal voor velen misschien geen echte verrassing zijn: wie mij kent weet dat ik, als het aan mij ligt, zelfs Iron Maiden en Black Sabbath (toch twee niet onverdienstelijke bands) in het voorprogramma van Iced Earth zou laten optreden. Enige vorm van subjectiviteit is mij dus niet vreemd. Toch ben ik ervan overtuigd dat Plagues of Babylon één van de beste Iced Earth-albums in jaren is. Zeg maar: het beste sinds Horror Show. Ik vrees echter dat ik even de tijd ga nodig hebben om deze mening te verantwoorden, omdat zeker niet iedereen het hier in eerste instantie mee eens zal zijn en ik nu eenmaal een zweem van subjectiviteit rond mij heb hangen. Maar ik hoop iedereen te kunnen overtuigen die even de moeite wil doen om me te volgen.

Wat ik altijd gewaardeerd heb aan Iced Earth, is de combinatie van emotie en agressie. Wie de nummers van Iced Earthontleedt, zal ook nogal vaak op een bepaald thema stuiten. Zo wordt er veel vertrokken vanuit een bepaald onrecht dat begaan wordt, waarna de tragische held op wraak uit is. Heel vaak gaat dit gepaard met twijfel, angst, en vaak slaagt hij er zelfs niet in om dit onrecht te keren. Dan moet hij zijn verlies erkennen, en rest er hem weinig anders dan nederig het hoofd te buigen voor een harde, ongenadige wereld. The Dark Saga is volledig rond dit concept opgebouwd, (inclusief dramatisch einde), Dracula is ook zo’n typische nummer, Stormrider behelst ook zo’n wraakzuchtige rooftocht, en zelfs het hele Something Wicked-verhaal (inclusief Framing Armageddon en The Crucible of Man) is hierop gebaseerd, alleen is de tragische held hier zelfs vervangen door een volledig buitenaards ras.

Rond deze thema’s die gaan over onrecht, wraak en verlies, cirkelen dus heel veel Iced Earth-nummers (zoals je ook in de hel een aantal hellekringen rond Satan hebt, zullen we maar zeggen), en krijg je het ene moment een razende pletwals over je heen, met die geweldige riffs die Jon Schaffer beroemd gemaakt hebben, maar amper één minuut later kruipt er al een rilling van pure weemoed over je rug. De essentie bestond echter altijd in het overbrengen van een pure emotie, of het nu gebalde woede of intens verdriet was. Zo was het toch in die gloriejaren met Matt Barlow. (Denk maar aan de eerste vier nummers opSomething Wicked This Way Comes, waarbij na elk nummer woede afgewisseld werd met verdriet.)

Daarna kwam Jon Schaffer echter op het onzalige idee om de hele Something Wicked-trilogie te gaan uitschrijven, met de albums Framing Armageddon en The Crucible of Man als gevolg, waarbij die pure emoties voor een groot deel verlaten werden ten voordele van een verhalende structuur. Luister nog maar eens naar die albums, en je zult merken hoeveel nummers er op staan die een verbindende functie hebben, die het hele verhaal moeten ondersteunen, en uitleggen wat er nu eigenlijk allemaal gebeurt in het grote Seth Abominae-epos. Dit leverde, wat mij betreft, veel minder interessante muziek op, al waren er hier en daar wel nog positieve uitschieters.

Op Dystopia werd deze verhalende structuur echter weer verlaten, en kregen we opnieuw gebalde nummers voorgeschoteld, waarbij ik vooral positief verrast werd door de agressievere nummers: Dystopia en Boiling Point lieten een ontketend Iced Earth horen, en met V hadden we weer een typisch wraaknummer dat ook geweldig is om live te spelen dankzij het grote meezinggehalte. En toch, en toch: hoe blij ik ook was met dit album dat een herboren Iced Earth liet horen, toch miste ik die andere kant, die van de intense melancholie. Ik geloof ook dat het een aspect is dat Iced Earth speciaal maakt voor veel fans, getuige publiekslievelingen als Watching over me en A Question of Heaven. En net hiervoor kwam ik op Dystopia minder aan mijn trekken. Anguish of Youth noch End of Innocence konden mij echt overtuigen: ook al waren deze nummers niet slecht, ze gaven me toch niet hetzelfde gevoel. Toch kon ik dit Stu Block niet verwijten: live heeft hij me zeker overtuigd om een nummer als Watching over me aan te kunnen.

En dan komen we eindelijk aan bij Plagues of Babylon, waarbij ik me graag verontschuldig voor de omweg die ik even gemaakt heb. Ik hoop echter dat alles nu duidelijk wordt, want u voelt het misschien al aankomen, maar op dit album vallen alle oude Iced Earth puzzelstukjes weer samen: het titelnummer is een duister, episch nummer, vol donkere riffs en onheilspellende bezweringen, met Democide en Among the Living Dead worden ook weer enkele puike trashers aangeboden, en The Culling bevat dan weer een refrein dat zich moeiteloos dagenlang in je hoofd nestelt. Dit zijn overigens allemaal nummers van de eerste helft van dit album, wat zich weer afspeelt in het Seth Abominae-universum waarbij een buitenaards ras wraak wil nemen op de mensheid en daarvoor een antichrist op hen afstuurt die via een hele reeks gebeurtenissen de mensheid zal vernietigen. (Vandaar die Babylonische plagen, natuurlijk. Niet te verwarren met die van Egypte.) The end is het zesde nummer en sluit dit verhaal (voorlopig) weer af, en dat is naar goede traditie weer met een sprankeltje hoop voor de mensheid. Zelf vind ik dit nummer ook één van de hoogtepunten van dit album, waarbij warme emotie en gevoel voor tragiek de overhand halen, maar waarbij alles toch ook weer lekker voortgestuwd wordt door die heerlijke riffs en een ritmesectie die goed op dreef is.

Maar hoe goed de eerste helft van dit album ook is, voor mij staan de echte hoogtepunten én verrassingen toch op de tweede helft. Sommigen zullen het misschien vreemd vinden dat hier nu ineens losse nummers op te vinden zijn, die dus buiten hetSeth Abominae-verhaal staan, maar als je er even bij stilstaat gaan ook deze nummers nog steeds over dezelfde thema’s als waar Iced Earth al jaren over zingt. Zo is Peacemaker weer een lekker ouderwets wraakverhaal, en krijgen we met Cthulhunog een dreigend nummer waarbij het einde der tijden alweer heel nabij lijkt te zijn en de mensheid eens te meer in het zand bijt. Wat mij betreft is dit overigens hét hoogtepunt van dit album: de manier waarop Stu Block een gevoelige intro brengt, de invallende drums, de hoge schreeuw van Block alweer, (die hij van mij nog vaker mag laten horen – hoewel overdaad natuurlijk schaadt), en dan alweer die vernietigende riffs… Tussendoor nog een paar tempowissels aangevuld met een geweldig catchy refrein… Dit is vintage Iced Earth, en brengt me in de verleiding om een vergelijking met Damien (van het album Horror Show) op te werpen.

Maar daarnaast ben ik ook heel enthousiast over If I Could See You. Ik heb zo het gevoel dat dit inhoudelijk het vervolg is vanEnd of Innocence (dat over de strijd van Blocks moeder met kanker ging, dat zij ondertussen helaas verloren heeft), maar zelf vind ik het veel meer aansluiten bij Watching over me, en ik zou bijna durven zeggen dat het van eenzelfde niveau is. Het biedt opnieuw diezelfde mengeling van verdriet en hoop aan die in dat nummer te vinden was, en wordt ongetwijfeld voor jaren een vaste meezinger tijdens optredens. Dit waren de momenten die ik miste op Dystopia, maar die op Plagues of Babylon dus wel weer helemaal geslaagd zijn. En voor mij een reden zijn om te zeggen: Iced Earth is helemaal terug.

Overigens krijgen we op het einde nog maar eens twee heel hoopgevende nummers: Spirit of the Times is een cover van Jon Schaffers nevenproject Sons of Liberty, en heeft ook weer een heel hoog meezinggehalte. Maar als laatste nummer krijgen we ook nog eens Highwayman, een nummer dat oorspronkelijk gezongen werd door niemand minder dan Johnny Cash, Willie Nelson, Waylon Jennings en Kris Kristofferson. In dit nummer vertelt één ziel over vier levens die hij geleid heeft en de manier waarop hij telkens gestorven is, maar ook dat zijn ziel ondanks alles blijft bestaan. Hier worden de vier stemmen ingezongen door Jon Schaffer, Russell Allen, Stu Block en Michael Poulsen. Het is een heel fris, atypisch nummer geworden, hoewel het inhoudelijk ook weer helemaal aansluit bij Iced Earth. Ik word in elk geval spontaan vrolijk van deze prachtige afsluiter. (Als we de vreemde lachbui van de bandleden op het einde even niet meerekenen.)

Wat kunnen we nu besluiten over deze Plagues of Babylon? Is dit vernieuwend? Nee, zeker niet. Iced Earth haalt alle trucs boven die het al vele keren toegepast heeft, en als er één iets opvalt in deze bespreking zijn het ongetwijfeld de verwijzingen naar oudere nummers. Maar ik weet niet of de fans wel zozeer zaten te wachten op vernieuwing als wel op een wedergeboorte. En die wedergeboorte is er zeker gekomen: zelfs de middelmatige nummers zijn nog steeds goede, degelijke nummers, en daarbij komen een aantal instant klassiekers als Plagues of Babylon, If I Could See You en Cthulhu. Bovendien heeft Iced Earth op dit album eindelijk weer dat speciale gevoel te pakken dat we kennen uit de gloriejaren met Matt Barlow en Iced Earth tot Iced Earth maakt. Ik moet wel iedereen waarschuwen dat het een tijdje duurt eer de volle kracht van al deze nummers tot je doordringt: in het begin vond ik alles nogal vlak klinken, en vond ik enkel het titelnummer echt onmiddellijk overtuigend. Maar naarmate je meer luistert openbaart zich opnieuw een prachtig Iced Earth-album.Nee, dit is nog geen Something Wicked This Way Comes, het album dat door velen als het beste beschouwd wordt, maar Plagues of Babylon mag zich probleemloos naast Burnt Offerings, The Dark Saga en Horror Show nestelen. En dat is niet te onderschatten.

Of om alles even kort en bondig samen te vatten, liefst met een gebalde vuist in de lucht: Iced motherfucking Earth!